کتاب «جایگاه ایران در سیاست خارجی روسیه» (۲۰۲۲-۱۵۷۸) تألیف دکتر علی اسمعیلی و دکتر محمدکریم دارابی، توسط انتشارات چاپخش منتشر شده است. این اثر به بررسی تاریخچه روابط ایران و روسیه از زمان حاکمیت تزارها تا آغاز تهاجم روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲ می‌پردازد. روش مطالعه در این کتاب ترکیبی از تاریخ و روابط بین‌الملل است. در ابتدا، جایگاه ایران در سیاست خارجی روسیه تا فروپاشی شوروی از منظر تاریخی تحلیل می‌شود و سپس چالش‌ها و همکاری‌های دو کشور پس از این فروپاشی مورد بررسی قرار می‌گیرد. فصل پایانی با استفاده از مدل پیوستگی جیمز روزنا، جایگاه ایران در سیاست خارجی فدراسیون روسیه از بوریس یلتسین تا ولادیمیر پوتین را تحلیل می‌کند.
کتاب شامل یک مقدمه و پنج فصل است:
فصل نخست به تحلیل تاریخچه روابط ایران و روسیه می‌پردازد و با بررسی روابط دوران تزارها آغاز می‌شود. جنگ‌های روسیه علیه ایران در عصر قاجار تأثیر عمیقی بر سرنوشت سیاسی و اقتصادی ایران داشت و پیمان‌های گلستان و ترکمانچای، علاوه بر از دست دادن بخش‌هایی از خاک، موازنه قدرت را در منطقه تغییر داد. این فصل همچنین تأثیر انقلاب مشروطه و جنگ‌های جهانی بر روابط دو کشور را بررسی می‌کند و به تغییرات سیاست خارجی روسیه پس از انقلاب اکتبر ۱۹۱۷ و پیامدهای آن بر مناسبات دوجانبه می‌پردازد.
فصل دوم به اصول و اهداف سیاست خارجی روسیه در خاورمیانه و جایگاه ایران در این معادلات می‌پردازد. این فصل نشان می‌دهد که هویت ملی و منافع استراتژیک روسیه در سیاست‌گذاری‌های خارجی این کشور نقش کلیدی دارد. همچنین، نقش ولادیمیر پوتین در تقویت روابط با ایران در حوزه‌های مختلف از جمله همکاری‌های هسته‌ای و امنیتی مورد بررسی قرار می‌گیرد.
فصل سوم محورهای اصلی تعاملات ایران و روسیه را در پرونده‌هایی مانند برنامه هسته‌ای تحلیل می‌کند. این فصل به احتیاط روسیه در همکاری با ایران به دلیل بی‌اعتمادی تاریخی و چالش‌های مشترک در برابر آمریکا می‌پردازد و توضیح می‌دهد که چگونه منافع مشترک در رویارویی با دشمن مشترک، همکاری‌های استراتژیک را تقویت کرده است.
فصل چهارم به بررسی نقش دریای خزر به‌عنوان یک نقطه کلیدی در روابط ایران و روسیه می‌پردازد. این منطقه به دلیل اهمیت ژئوپلیتیکی و منابع انرژی همواره در کانون توجه دو کشور بوده و سیاست‌های روسیه در این زمینه به حفظ موازنه قدرت به نفع خود اشاره دارد. همچنین، همکاری‌های هسته‌ای و سیاست‌های انرژی نیز در این فصل مورد توجه قرار می‌گیرند.
فصل پنجم به تحلیل متغیرهای نظریه جیمز روزنا و سیاست خارجی فدراسیون روسیه در قبال ایران می‌پردازد. این نظریه با تأکید بر پنج متغیر کلیدی، چهارچوبی جامع برای تحلیل سیاست خارجی ارائه می‌دهد. در این فصل، نقش ولادیمیر پوتین به‌عنوان رهبر اصلی روسیه و تأثیر آن بر روابط با ایران بررسی می‌شود. همچنین، تأثیر ساختار دولتی، جامعه و نظام بین‌الملل بر سیاست خارجی روسیه نیز تحلیل می‌شود.
در پایان، نویسندگان به جمع‌بندی مطالب کتاب پرداخته و برای خرید آن، شماره تماس کتاب‌فروشی چاپخش و آدرس وبسایت مربوطه را ارائه می‌دهند.
نظرات کاربران