راز شگفت‌انگیز نخستین اثر آگاتا کریستی فاش شد!

پس از بیش از یک قرن جست‌وجو و گمانه‌زنی، پژوهشگران موفق به شناسایی نخستین اثر منتشرشده آگاتا کریستی، نویسنده بزرگ رمان‌های جنایی، شدند. این اثر، شعری طنزآمیز با عنوان «بخار در برابر برق» (Steam v. Electricity) است که کریستی در سال ۱۹۰۵، در سن چهارده‌سالگی، سروده بود. این شعر که در روزنامه میدل کانتی تایمز منتشر شده، به ماجرای ازکارافتادن قطاری در لندن می‌پردازد و با لحنی شوخ‌طبعانه پیشرفت فناوری را به چالش می‌کشد. نخستین بند آن چنین آغاز می‌شود: «وقتی نخستین قطارهای برقی به حرکت درآمدند / در تمام شکوه سرخ خود / همه چیز خوب بود؛ اما پیش از آن‌که روز به پایان رسد / داستان دیگری رقم خورد.»

کشف این شعر را دو پژوهشگر ادبی، جیمز برنتال-هوکر و همسرش آلن، انجام داده‌اند. آنها با بررسی سرنخ‌هایی که کریستی در زندگی‌نامه پس از مرگش بر جای گذاشته بود، توانستند پس از سال‌ها جست‌وجو نسخه‌ای از شعر را در آرشیو روزنامه‌ای بیابند. کریستی در خاطرات خود به‌اشتباه اشاره کرده بود که شعر درباره تراموا است، نه قطار، و آن را در یازده‌سالگی نوشته است؛ همین اشتباه‌ها باعث شده بود مسیر پژوهش برای مدت‌ها به بیراهه برود. برنتال-هوکر درباره کشف این اثر گفت: «وقتی همسرم آن را پیدا کرد، حیرت‌زده شدم. ممکن است او نخستین کسی باشد که پس از ۱۲۰ سال این شعر را خوانده است. شعر به‌طرزی دلنشین و شوخ است و نشان می‌دهد کریستی در کودکی به چه نوع شعرهایی علاقه داشت. همچنین در آن نوعی بدبینی طنزآمیز نسبت به پیشرفت دیده می‌شود که بعدها در کارهایش هم تکرار می‌شود.»

آگاتا کریستی، که بعدها به «ملکه جنایت» شهرت یافت، با خلق شخصیت‌هایی چون هرکول پوارو و خانم مارپل، بیش از ۶۰ رمان کارآگاهی نوشت و پرفروش‌ترین نویسنده داستانی تاریخ شد. او در سال ۱۹۷۱ لقب «دِیم» دریافت کرد و آثارش بارها به فیلم و مجموعه تلویزیونی تبدیل شده‌اند. با این حال، آثار کریستی در سال‌های اخیر با حاشیه‌هایی همراه بوده است. در سال ۲۰۲۳، روزنامه تلگراف فاش کرد که ناشر انگلیسی هارپرکالینز، در نسخه‌های جدید برخی رمان‌های او تغییراتی داده تا آنها را با حساسیت‌های مخاطبان امروز سازگار کند. در این نسخه‌ها، بخش‌هایی از گفت‌وگوهای شخصیت‌ها، توصیف‌های مربوط به ظاهر، و حتی صحنه‌هایی از برخوردهای اجتماعی حذف یا بازنویسی شده‌اند؛ تغییری که میان هواداران آثار کریستی بحث‌برانگیز شد.

کشف شعر «بخار در برابر برق» اکنون فرصتی تازه فراهم کرده تا منتقدان و دوستداران ادبیات به آغاز راه نویسنده‌ای بازگردند که از همان نوجوانی توانایی ترکیب شوخ‌طبعی، کنجکاوی و نگاهی منتقدانه به جهان را در نوشته‌هایش نشان می‌داد؛ خصیصه‌ای که بعدها او را به یکی از تأثیرگذارترین نویسندگان قرن بیستم بدل کرد.